Ακριβώς όπως τον 12ο αιώνα, όταν ένα χωρίς σύνορα δίκτυο πανεπιστημίων άρχισε να αναπτύσσεται, έτσι το ίντερνετ ήταν από την γέννησή σου ένα δίκτυο ερευνητών που λειτουργούσαν εκτός πλαισίου των εθνικών συνόρων που έθεταν οι κυβερνήσεις των κρατών. Αργότερα, εξελίχθηκε σε παγκόσμιο και ριζοσπαστικό φόρουμ συζητήσεων ως τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν εξελίχθηκε περαιτέρω για να γίνει σήμερα μια παγκόσμια διαδραστική αγορά. Μια αγορά για κοινωνική δικτύωση, συνεργασίες, ιδέες, προϊόντα και υπηρεσίες, ένα περιβάλλον δηλαδή, όπου η συνεχής ανατροφοδότηση και αναβάθμιση των γνώσεων και των δεξιοτήτων είναι αναγκαία.
Εμπόδια και μονοπώληση
Τον 12ο αιώνα μόνο μια περιορισμένη προνομιούχος ομάδα είχε την δυνατότητα πρόσβασης στην ακαδημαϊκή γνώση. Ακολούθησε συστηματική εθνικοποίηση των πανεπιστημίων τους επόμενους αιώνες, ώστε το 1960 πλέον το δίχως σύνορα ακαδημαϊκό δίκτυο είχε πια αναχαιτισθεί. Ωστόσο, σε αυτήν την περίοδο εισάγεται μια νέα εποχή ανεξαρτησίας για τον ακαδημαϊκό κόσμο χάρη στο ίντερνετ. Περισσότερα ακαδημαϊκά ιδρύματα, περισσότερες ευκαιρίες για απόκτηση πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών, αν και αυτό εξακολουθούσε να αποτελεί προνόμιο για έναν περιορισμένο αριθμό ενδιαφερομένων.
Το διαδίκτυο είναι από αυτήν την άποψη μια καινοτόμος γεννήτρια διαρκούς δημοκρατικοποίησης για την εκπαίδευση και την μάθηση, όπου τα MOOC (Massive open online courses) αποτελούν εμβληματικό κινητήριο παράγοντα, παρέχοντας σε κάθε ενδιαφερόμενο πρόσβαση σπουδών σε αναρίθμητα και εξειδικευμένα γνωστικά πεδία σε ακαδημαικό επίπεδο. Δεν αποτελεί επομένως αυτή η δυνατότητα την μοναδική – για σήμερα- άνευ συνόρων μορφή δια βίου μάθησης στο πλαίσιο της περεχόμενης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης; Πώς θα μπορούσε κάποιος ωστόσο να συμπεριλάβει ένα πιο χαμηλό στάδιο εκπαίδευσης βασισμένο στην ενίσχυση των δεξιοτήτων των σπουδαστών και των περισσότερο συνειδητοποιημένων επιλογών από την πλευρά τους;
Διεύρυνση των δυνατοτήτων παροχής δια βίου μάθησης
Για την διεύρυνση των δυνατοτήτων παροχής δια βίου μάθησης απαιτείται επίσπευση της διαδικασίας ποιοτικής μεταφοράς από το παραδοσιακό συστηματικό εκπαιδευτικό σύστημα σε μια εκπαίδευση βάσει ανθρωπιστικών αρχών. Αυτό συνεπάγεται μεταβολή από ένα παλαιωμένο “κλειστό”| σύστημα που αποκλείει ιδίως όποιον δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην απαιτούμενη νόρμα οικοδόμησής και λειτουργίας του. Αντιθέτως, ενθαρρύνει την ενεργοποίηση δυνάμεων/ παραγόντων προς μια”ανοιχτή”, ελεύθερη εκπαιδευτική δομή. Μια εκπαίδευση που χρησιμοποιεί έναν σταθερά “ανοιχτό” κώδικα πρόσβασης.
Ο Peter Scott, professor of higher education studies στο UCL Institute of Education δήλωσε σε μία συνέντευξή του στην Guardian στις 9 Μαρτίου 2015: “We have been successful in establishing a mass higher education system – but we have been much less successful in creating a proper system of lifelong learning.” Ερωτήματα που προκύπτουν ακολούθως είναι: Πώς μπορεί να αναβαθμιστεί η δια βίου μάθηση σε ένα “ανοιχτό”- καθολικά προσβάσιμο πλαίσιο; Πώς μπορεί να αξιολογηθεί η ποιότητα της δια βίου μάθησης σε αυτό το πλαίσιο;
(Σε επόμενο άρθρο θα μελετήσουμε διεξοδικότερα τη συζήτηση επί των ερωτημάτων αυτών.)
Συντάκτης του άρθρου
LarsGöran Boström©