Η πραγματική καινοτομία προκύπτει συχνά από το μηδέν. Μπορεί να παραχθεί χάρη στην ανθρώπινη δημιουργικότητα χωρίς την ανάγκη μεγάλων πόρων. Η αλήθεια είναι ότι εξαιρετικά πλουσιοπάροχοι πόροι ενίοτε αποτελούν δυνητικά εμπόδιο για την πραγματικά καινοτόμο δράση, καθώς η κινητήριος δύναμη βρίσκεται στη βάση του αδύνατου που θα πρέπει ωστόσο να μεταβληθεί σε δυνατό. Στην σχολική εκπαίδευση, όπου η περιορισμένη διαθεσιμότητα οικονομικών πόρων είναι σύνηθες φαινόμενο, είναι ενδιαφέρον να εξετάσουμε πώς η καινοτομία μπορεί να αναδειχθεί και αποδώσει δεδομένων των συνθηκών.
Εκπαιδευτικές λύσεις-προτάσεις βάσει μηδενικών πόρων
Από την αρχή, όταν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές εισήχθησαν στην εκπαίδευση τη δεκαετία του ΄90 και το eLearning πέρασε από τη διανομή κασετών και CD στη χρήση των υπολογιστών, το πνεύμα που επικρατούσε ήταν η διάθεση για ακόμη μεγαλύτερη εξέλιξη και πρόοδο. Γι’ αυτό απαιτούνταν συγκεκριμένοι οικονομικοί πόροι, προκειμένου οι προγραμματιστές και άλλοι ειδικοί τεχνολογίας να δημιουργήσουν καινοτόμα συχνά flash-based προϊόντα. Δυστυχώς, παραμελήθηκε όλο και περισσότερο αυτό που είναι το πιο σημαντικό, δηλαδή η ευχρηστία και η παιδαγωγική αξιοποίηση από την οπτική των μαθητών. Αυτή η εξέλιξη ήταν ταυτόχρονα πεδίο επιτυχίας για τους προγραμματιστές αλλά και πηγή δυσχερειών για τους καταναλωτές, εφόσον η παιδαγωγική αξία των τεχνολογικών εξελίξεων δεν ήταν αρκούντως εμφανής.
Σύμφωνα με αυτήν τη λογική, θα έπρεπε ο κόσμος του eLearning και η παραδοσιακή εκπαίδευση να θεωρούνται διαφορετικά πεδία. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πως, ό,τι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με κάτι άλλο, συνήθως εξελίσσονται και από κοινού. Με μειωμένου κόστους ή και δωρεάν e-εργαλεία παραγωγής εκπαιδευτικού υλικού και με την αξιοποίηση των μέσων μαζικής δικτύωσης μπορούν οι παιδαγωγοί και άλλοι ειδικοί να δημιουργήσουν θαύματα έχοντας έστω μόνο βασικές γνώσεις χρήσης υπολογιστών. Μεταξύ των δημιουργικών συνεπειών είναι ότι τώρα μεγάλο τμήμα των τυχόν διαθέσιμων οικονομικών πόρων μπορεί να επενδυθεί στην επιμόρφωση και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων παραγωγής υλικού από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, προκειμένου να περιοριστεί ακόμη περισσότερο η ανάγκη αγοράς ακριβών eLearning προγραμμάτων και προϊόντων.
Frugal innovation στην εκπαίδευση
Σύμφωνα με τον Navi Radjou στο πολύ ενδιαφέρον TedTalk (η ομιλία έχει επισυναφθεί στο προηγούμενο άρθρο αυτής της σειράς) το frugal innovation βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις αρχές:
Η πρώτη αρχή: Κάντο με απλό τρόπο! Μην σχεδιάζεις λύσεις για να εντυπωσιάσεις μαθητές και άλλους υποψήφιους πελάτες!
Ένα open source LMS (Learning Management System), που περιέχει ένα εύχρηστο πρόγραμμα παραγωγής διαδραστικού περιεχομένου και multimedia, διευκολύνει τον εκπαιδευτικό και βελτιώνει την εκπαιδευτική διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός στο χρόνο της σχολικής ή εικονικής τάξης μπορεί πλέον να επικεντρωθεί περισσότερο στον διάλογο και σε βαθύτερες προσεγγίσεις του γνωστικού αντικειμένου, καθώς και στην δημιουργία καλύτερου παιδαγωγικού κλίματος εν γένει.
Η δεύτερη αρχή: Μην ανακαλύψεις και πάλι τον τροχό!
Υπάρχει ούτως ή άλλως πληθώρα διαθέσιμων παιδαγωγικά σχεδιασμένων ηλεκτρονικών βιβλίων και εργαλείων που διευκολύνουν, εξοικονομούν χρόνο και βελτιώνουν το παιδαγωγικό και διδακτικό περιβάλλον. Αν ωστόσο για οικονομικούς ή και άλλους λόγους ο εκπαιδευτικός τα απορρίπτει ως επιλογή, είναι ευκόλως εφικτό να δημιουργήσει ο ίδιος αντίστοιχα.
Η τρίτη αρχή: Σκέψου και ενέργησε γραμμικά
Μπορεί κάποιος να αξιολογήσει την εφαρμογή ή το υλικό που έχει δημιουργήσει με την βοήθεια των μαθητών, να τα παρουσιάσει σε συναδέλφους, να μελετήσει την ενδεχόμενη διάθεσή τους στο εμπόριο και στη συνέχεια να τα πουλήσει. Το διαδίκτυο είναι ένας υπέροχος κόσμος και συχνά δε χρειάζεται τίποτα περισσότερο από το να «ανεβάσει» κάποιος το υλικό του, για να δει αν μπορεί να το εκμεταλλευθεί και εμπορικά.
Συντάκτης του άρθρου
LarsGöran Boström©